Οικονομική Ετοιμότητα για τις Επιπτώσεις των Δασμών Τραμπ

Του Τάσου Δασόπουλου

Η διασφάλιση των εξαγωγικών κλάδων που πλήττονται από τους δασμούς των ΗΠΑ, η παρακολούθηση των πληθωριστικών πιέσεων και η συμμετοχή της Ελλάδας στην κοινοτική αντίδραση απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες αποτελούν πλέον προτεραιότητες του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών (ΥΠΕΘΟ) μετά την επιβολή των δασμών.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το 2024 οι ελληνικές εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες ανήλθαν σε 2,41 δισ. ευρώ, καθιστώντας τις ΗΠΑ τον πέμπτο μεγαλύτερο εξαγωγικό προορισμό για την Ελλάδα. Αντίστοιχα, οι εισαγωγές από τις ΗΠΑ διαμορφώθηκαν στα 2,14 δισ. ευρώ, υποδεικνύοντας τη σημασία των εμπορικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.

Η επίδραση των νέων δασμών αναμένεται να είναι ιδιαίτερα έντονη στον αγροδιατροφικό τομέα, ο οποίος αντιπροσωπεύει περίπου το 31% των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ. Κορυφαία ελληνικά προϊόντα, όπως το ελαιόλαδο, οι επιτραπέζιες ελιές, τα γαλακτοκομικά προϊόντα—ιδιαίτερα η φέτα—και το κρασί, αντιμετωπίζουν άμεσα την απώλεια της ανταγωνιστικότητάς τους στην αμερικανική αγορά, λόγω των δασμών που καθιστούν δύσκολη την απορρόφησή τους από τους ενδιάμεσους κρίκους της αγοράς.

Οι δασμοί αυτοί είναι πιθανό να αυξήσουν σημαντικά την τιμή λιανικής πώλησης των ελληνικών προϊόντων για τους Αμερικανούς καταναλωτές, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση της ζήτησής τους, εκτός από τις περιπτώσεις των 3 εκατομμυρίων Ελλήνων της Ομογένειας. Ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ) εκφράζει ήδη έντονη ανησυχία, ιδίως καθώς το 2024 οι πωλήσεις ελληνικών κρασιών στις ΗΠΑ έφτασαν τα 19 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας σημαντική αύξηση σε σύγκριση με προηγούμενα χρόνια. Οι δασμοί μπορεί να περιορίσουν την ανάπτυξη του ελληνικού κρασιού στην αμερικανική αγορά, η οποία πρόσφατα παρουσίαζε ανοδική τάση και αυξημένη προτίμηση από τους Αμερικανούς καταναλωτές.

Για το ΥΠΕΘΟ, προτεραιότητα είναι η συνεργασία με τα υπουργεία Ανάπτυξης και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προκειμένου να εξεταστεί το μέγεθος των επιπτώσεων και να στηριχτούν οι κλάδοι που πλήττονται στην αναζήτηση εναλλακτικών αγορών για να διαθέσουν τα προϊόντα τους.

Οι Κίνδυνοι του Πληθωρισμού

Ένας σοβαρός κίνδυνος που έχει επισημανθεί από διεθνείς οργανισμούς όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), και έμμεσα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι οι πληθωριστικές πιέσεις που μπορεί να προέλθουν από τις ανατιμήσεις προϊόντων που επιβαρύνονται με δασμούς. Οι δασμοί αυξάνουν τις τιμές κατά την εισαγωγή προϊόντων στις ΗΠΑ, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της ζήτησης αυτών των προϊόντων, ιδιαίτερα από τα νοικοκυριά με μεσαίο εισόδημα.

Οι πολυεθνικές εταιρείες ενδέχεται να απορροφήσουν ένα μέρος της αύξησης τιμής προκειμένου να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητά τους στη μεγάλη αγορά των ΗΠΑ, ωστόσο υπάρχει ανησυχία ότι οι βιομηχανίες, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία της ΕΕ ή της Ιαπωνίας, μπορεί να μετακυλήσουν μερικώς το επιπλέον κόστος στους πελάτες τους, όπως συνέβη κατά την πληθωριστική κρίση του 2022-2023.

Ανησυχία προκαλούν επίσης οι δασμοί σε ενδιάμεσα αγαθά, όπως τα μέταλλα και συγκεκριμένα ο χάλυβας και το αλουμίνιο, τα οποία είχαν ήδη γίνει στόχος των αμερικανικών δασμών. Η αύξηση της τιμής των πρώτων υλών λόγω των δασμών μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τα τελικά προϊόντα να πωλούνται επίσης σε υψηλές τιμές.

Ο στόχος των συναρμόδιων υπουργείων Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Ανάπτυξης είναι η στενή παρακολούθηση των τιμών και η άμεση αντίδραση σε κάθε αδικαιολόγητη ανατίμηση.

Πηγή ανησυχίας θα αποτελέσουν επίσης οι τιμές της ενέργειας, οι οποίες δεν αποκλείεται να εισέλθουν σε περίοδο νευρικότητας λόγω των αναταραχών που προκαλούνται στο διεθνές εμπόριο.

Η Αντίσταση της ΕΕ

Η Ελλάδα είναι αποφασισμένη να συμμετάσχει στη διαμόρφωση των αντίμετρων κατά των ΗΠΑ, αρχής γενομένης από την επιβολή δασμών ύψους 20% στα εισαγόμενα προϊόντα από τις Ηνωμένες Πολιτείες από την ΕΕ. Χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία ζητούν ακόμα πιο σκληρά μέτρα κατά των ΗΠΑ, προκειμένου η ΕΕ να στείλει ένα σαφές μήνυμα. Ωστόσο, άλλοι επιθυμούν να προσπαθήσουν να αποκαταστήσουν τη διαπραγματευτική κατάσταση με τις ΗΠΑ, ελπίζοντας ότι οι δασμοί μπορούν κάποια στιγμή να μειωθούν ή και να καταργηθούν.